حمایت از خودکفایی و توانمندسازی همه بخش های راهبردی، جذب سرمایه خارجی برای حمایت از تولید ملی و ساماندهی واردات و صادرات از بندهای اقتصاد مقاومتی است. وزارت صنعت، معدن و تجارت در هر یک از این زمینه اقدام هایی را انجام داده؛ هرچند هنوز راه زیادی باقیمانده است.
به گزارش خبرنگار اقتصادی ایرنا، بندهای سیاست های اقتصاد مقاومتی در سال 1392 ابلاغ شد.
سال 1395 از سوی رهبر معظم انقلاب «اقتصاد مقاومتی؛ اقدام و عمل» نام گرفت. سال 1396 نیز «اقتصاد مقاومتی؛ تولید- اشتغال» بود و بالاخره رهبر معظم انقلاب اسلامی شعار سال 1397 را «حمایت از کالای ایرانی» اعلام کردند.
ایشان بیست و دوم مردادماه در دیدار قشرهای مختلف مردم و همچنین هفتم شهریورماه در نشست با اعضای هیات دولت درباره وضع اقتصاد به نکته هایی اشاره کردند و در این زمینه رهنمودهایی 14 گانه داشتند که از آن جمله عمل به سیاست های اقتصاد مقاومتی بود.
بخش صنعت در این مدت برای تحقق رهنمودهای ارایه شده و حل مشکل اقتصاد پیگیری هایی داشته است که در ادامه به برخی از آنها اشاره می شود.
** واحدهای تابع وزارت صنعت به استفاده از تولید داخلی مکلف شدند
دولت در هفته های گذشته در بخشنامه ای، همه دستگاه های دولتی را از خرید کالاهای خارجی که مشابه خارجی دارند، منع کرد و وزیر صنعت، معدن و تجارت به همه واحدها، سازمان ها و شرکت های زیر مجموعه ابلاغ کرد که از خرید کالا و استفاده از خدمات خارجی خودداری، و از تولید داخلی استفاده کنند.
فهرست تولیدات و خدمات داخلی در تارنمای این وزارتخانه به روز شد و همه واحدها، سازمان ها و شرکت های زیرمجموعه مکلف شدند با مراجعه به این فهرست از خرید کالای خارجی، خودداری کرده و نظارت داشته باشند پیمانکاران نیز این موضوع را رعایت کنند.
براساس فهرست تولیدات و خدمات داخلی که در تارنمای وزارت صنعت، معدن و تجارت به روز رسانی شده است، برابر ماده سه قانون، باید حداکثر استفاده از توان تولیدی و خدماتی در تامین نیازهای کشور و با همکاری انجمن ها و تشکل های مربوطه انجام شود.
** تصویب 350 میلیون دلار سرمایه خارجی در بخش صنعت و معدن
مدیرکل دفتر سرمایه گذاری خارجی وزارت صنعت، معدن و تجارت گفت: 350 میلیون دلار سرمایه گذاری خارجی از آغاز امسال تا ابتدای مردادماه در بخش صنعت، معدن و تجارت به تصویب رسید.
«افروز بهرامی» در گفت و گو با ایرنا افزود: این میزان سرمایه گذاری خارجی به 23 پروژه مربوط می شود که مراحل انتخاب زمین، ثبت شرکت و مجوز سرمایه گذاری را طی کرده است.
مدیرکل دفتر سرمایه گذاری خارجی وزارت صنعت، معدن و تجارت اضافه کرد: عمده این سرمایه گذاری ها از سوی شرکت های فرانسه، آلمان، ترکیه، هلند و اتریش انجام شده و در زمینه تولید مکمل های غذایی، محصولات ساختمانی، اوراق فشرده چوبی، کنسانتره میوه، کولر خودرو و شمش بیلت فولاد است.
به گفته بهرامی، از زمان آغاز به کار دولت دوازدهم تاکنون چین، ایرلند و عراق بیشترین حجم سرمایه گذاری خارجی در بخش صنعت، معدن و تجارت کشور ما را به خود اختصاص دادند که استان های آذربایجان غربی، آذربایجان شرقی و تهران بیشترین جذب این سرمایه را داشتند.
گفته های این مسئول وزارت صنعت، حاکی از اقدام های مناسبی در این بخش است اما به گفته رییس خانه معدن ایران، «امروز باید فضا برای مهیا کردن مشوق‌ها برای ورود سرمایه‌گذاران برای یک دوره پنج تا 10 ساله باید تعریف و نقشه راهی مشخص شود».
** لزوم برنامه ریزی برای جذب سرمایه
«محمدرضا بهرامن» رئیس خانه معدن ایران نیز گفت: درآمدهای خوب نفتی سبب شده تا هیچگاه مبنای برنامه ریزی ها بر پایه توسعه نباشد و بر این اساس عمده قوانین کشور نیز احساسی است تا عملیاتی؛ قوانینی که به راحتی می‌تواند منجر به متوقف شدن یک مسیر تولیدی شوند و اغلب تفسیر پذیرند.
وی ادامه داد: چرا باید در برنامه های توسعه کشور قوانینی مصوب شود که توسعه سرمایه‌گذاری در بخش هایی همانند معدن را به شک و تردید بیندازد، در حالی که سرمایه گذاران برای حضور در این بخش یک دوره دستکم 20 سال را در نظر می گیرند.
به گفته وی، ابهام در محیط کسب و کار، نبود استانداردهای لازم، کمبود احساس امنیت و آرامش و نبود راهبرد جذب سرمایه در کشور از مهمترین مشکلات است.
** رونق تولید و مدیریت منابع ارزی با ممنوعیت واردات خودرو
دولت با هدف جلوگیری از خروج ارز در حالی واردات خودروهای خارجی را به کشور ممنوع کرد که ورود قطعات منفصل (سی.کی.دی) برای مونتاژ خودرو در داخل همچنان ادامه دارد.
وزیر صنعت، معدن و تجارت سی ام خرداد ماه گذشته در نامه ای جدیدترین مصوبه اقتصاد مقاومتی را برای اجرا به سازمان توسعه تجارت ابلاغ کرد؛ برپایه این ابلاغیه، ثبت سفارش و واردات 1339ردیف تعرفه‌ای کالا که شامل بیش از هزار و 400 قلم کالا از جمله خودرو است، ممنوع شد.
در این پیوند، «امیرحسن کاکایی» کارشناس صنعت خودرو به ایرنا گفت: ممنوعیت ثبت سفارش خودروهای خارجی در شرایط کنونی که با مشکلاتی درباره تامین منابع ارزی برای کشور روبروییم، کاری ارزشمند است.
به گفته وی، به این ترتیب جلو واردات خودروهای لوکس خارجی گرفته می شود اما واردات قطعات منفصل خودرویی ادامه می یابد تا اوضاع در بخش مونتاژ و تولید خودرو بهتر شود.
** 340 واحد تعطیل شده صنایع کوچک به چرخه تولید بازگشتند
معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت نیز به ایرنا گفت: در یک سال گذشته از نوسازی و بازسازی بنگاه های کوچک و متوسط حمایت شد و فقط در سه ماه ابتدایی امسال 340 واحد از واحدهایی که در طول سال های پس از انقلاب تعطیل شده بودند، راه اندازی شده و به چرخه تولید بازگشتند.
«صادق نجفی» ادامه داد: این واحدها در اولویت پرداخت مشوق های صادراتی و پرداخت تسهیلات قرار گرفتند و همچنین بسته حمایتی ویژه ای برای صنایع کوچک در نظر گرفته شد.
مدیرعامل سازمان صنایع کوچک و شهرک های صنعتی ایران اضافه کرد: این سازمان با ارائه مشوق هایی چون واگذاری زمین و تسهیلات، در زمینه جذب نقدینگی های سرگردان گام برداشت و فقط در نیمه دوم پارسال 700 هکتار زمین به سرمایه گذاران واگذار شد که در تاریخ این سازمان بی سابقه بود.
** وابستگی خارجی در تولید واگن غیرخودکشش از 20 درصد کمتر شد
مدیرعامل شرکت حمل و نقل شرکت ریلی رجا به ایرنا گفت: در تولید واگن، وابستگی ها به خارج متناسب با نوع واگن ها متفاوت است.
به گفته «محمد رجبی»، در انواع خودکشش که بیشتر واگن های پرسرعت کشور را تشکیل می دهد، بیشترین میزان وابستگی به خارج وجود دارد و شرکت های نظیر «زیمنس» آلمان تامین کنندگان اصلی قطعات آن به شمار می رود.
وی اضافه کرد: در این زمینه هر چند وابستگی ها را به حداقل رسانده ایم اما هنوز به معنای خودکفایی نیست.
«برای نمونه بیش از 10 سال است سیستم ترمز واگن ها در داخل کشور تولید می شود که البته به ارتقا نیاز دارد».
مدیرعامل شرکت حمل و نقل شرکت ریلی رجا ادامه داد: در سال های گذشته با حمایت سازمان تامین اجتماعی 260 واگن به صورت کامل بازسازی شد که 77 مورد آن در 2 سال گذشته بود.
وی اضافه کرد: در 2 سال گذشته برای نوسازی ناوگان، 400 واگن کهنه و فرسوده از دور خارج شد و با توجه به جلساتی که با معاون اول رییس جمهوری برگزار کردیم امیدواریم یارانه مربوط را در این زمینه دریافت کنیم.
** امکان تعمیر کامل واگن های باری در داخل فراهم شد
مدیرعامل شرکت حمل و نقل رجا اعلام کرد: بخش ساخت و تولید رجا در 20 سال گذشته موفق به داخلی سازی بیشتر قطعات الکترونیکی و مکانیکی شد و اکنون شرکت جدید قادر به انجام تعمیر و نگهداری واگن های باری است.
«محمد رجبی» ادامه داد: با تجربه ای که در 2 دهه گذشته بویژه در مقابله با تحریم ها به دست آوردیم از فشارهای اقتصادی جدید خارجی عبور می کنیم.
به گفته وی، واگن های خودکشش نیز به صورت انحصاری در اختیار این شرکت است و تاکنون با استفاده از توانمندی فنی و مهندسی داخلی، سرپا مانده اند.
** تولید نخستین شاسی بلند زامیاد در دستور کار
زامیاد در عمر 55 ساله خود در بازار خودروهای تجاری اعم از سبک، سنگین و نیمه سنگین فعال بوده و اغلب ایرانیان برند آن را با خودروی وانت نیسان می شناسند؛ مدیرعامل این شرکت در گفت و گو با خبرنگار اقتصادی ایرنا از تولید و عرضه یک شاسی بلند هفت نفره خاص به عنوان نخستین خودرو سواری در تاریخ فعالیت آن خبر داد.
«محمد زارع پور اشکذری» نام شرکت همکار چینی در تولید این خودروی جدید را ذکر نکرد و توضیح داد: این خودرو بر مبنای محصول یکی از خودروسازان چین تا آخر امسال در مجموعه زامیاد، داخلی سازی و به بازار ایران عرضه می شود.
به گفته وی، قطعات سامانه‌های خودرو از برندهای معتبر جهانی انتخاب و بازطراحی شده، حتی کابین آن به دست متخصصان داخلی بهینه و با استحکام بسیار بالاتر از استانداردهای متداول جهانی و خودرو پایه چینی، تولید شده است.
** طرح تولید موتورسیکلت برقی
در هفته های گذشته سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران (ایدرو) همسو با سیاست‌های اقتصاد مقاومتی، افزایش بهره‌وری انرژی، صرفه جویی در مصرف سوخت و کاهش آلودگی های زیست محیطی ناشی از موتورسیکلت‌های بنزینی و همچنین توسعه صنعت داخلی و حمایت از سرمایه‌گذاری صنعتی در مناطق کمتر توسعه یافته، برای اجرای طرح تولید و مونتاژ موتورسیکلت برقی در شهرستان تربت حیدریه استان خراسان رضوی از سرمایه گذاران دعوت کرد.
برپایه این فراخوان، ایدرو در صورت تمایل سرمایه‌گذار منتخب به مشارکت، حداکثر به میزان 30 درصد در این طرح مشارکت خواهد کرد و حمایت‌های عملیاتی و اجرایی در پیشبرد طرح را برای سرمایه‌گذاران منتخب و برخوردار از توانمندی‌های فنی، مالی و مدیریتی به عمل می‌آورد.
در این فراخوان سرمایه گذاران و تولید کنندگانی که امکان افزایش ساخت داخل محصول را داشته باشند یا دارای شریک خارجی صاحب صلاحیت برای تولید و تامین قطعات و مجموعه های کلیدی موتورسیکلت برقی باشند، در اولویت قرار می گیرند.
** 60 شرکت مدیریت صادرات در شهرک های صنعتی ایجاد شد
معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت در نشستی مشترک با دست اندرکاران شبکه های صادراتی گفت: بنگاه های کوچک و متوسط برای حضور در بازارهای صادراتی آگاهی کافی ندارند و با کمک شرکت های مدیریت صادرات می توان صدور محصولات این واحدها را تسهیل کرد.
به گفته «صادق نجفی»، نزدیک به یک هزار و 800 واحد صادراتی در شهرک ها و نواحی صنعتی مشغول به کارند.
نجفی از تدوین پیش نویس لایحه حمایت از فعالیت شرکت های مدیریت صادرات خبر داد و اضافه کرد: توسعه صادرات غیرنفتی از برنامه های مهم دولت است که در این زمینه 13 هزار میلیارد ریال اعتبار در نظرگرفته شده است.
سازمان صنایع کوچک و شهرک های صنعتی ایران با اجرای برنامه های حمایتی مانند توسعه خوشه های صادراتی، کلینیک های کسب و کار، اعطای مشوق به کسب و کارهای نو (استارت آپ ها) و واحدهای دانش بنیان سعی در بهبود فضای کسب و کار دارد.
** بزرگترین عملیات برای شناسایی ذخایر معدنی فلزی انجام شد
مدیر اکتشاف سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران (ایمیدرو) از انجام بزرگ ترین عملیات ژئوفیزیک هوابرد در پهنه های قروه و بیجار برای نخستین بار در استان کردستان خبر داد که برای شناسایی ذخایر پنهان فلزی منطقه انجام شده است.
«علی اصغرزاده» تاکید کرد این اقدام در چارچوب اقتصاد مقاومتی و فعال سازی قابلیت های معدنی استان کردستان عملی شده و بخشی از برنامه اکتشافی 250 هزار کیلومتر مربعی است و مساحت بیش از 4600 کیلومتر مربعی را در برمی گیرد که با همکاری یک شرکت خصوصی انجام شد.
وی یادآوری کرد: این پهنه از نظر وجود عناصر مس، طلا، سنگ آهن، آنتیموان و عناصر همراه ارزش خاصی دارد.
گزارش از محمد ملک دار