استفاده دولت دونالد ترامپ از تعرفه‌ها، متحدان، قانونگذاران و شرکت‌ها در سراسر جهان را به خشم آورده است اما عمیق‌ترین تاثیر را بر سازمان تجارت جهانی (WTO) داشته است.
به گزارش ایسنا، این گروه تجاری جهانی به عنوان یک داور تجاری در جنگ شدید میان قدرتمندترین اعضایش، در وضعیت نامساعد و زیان باری قرار گرفته است.
در مرکز این جنگ، این مسئله در میان است که آیا تعرفه‌های فولاد و آلومینیوم آمریکا برای حمایت از امنیت ملی این کشور آن گونه که مقامات دولتی مدعی هستند ضروری به شمار می‌رود یا تنها ترفندی برای حمایت از تولیدکنندگان فلز آمریکایی در برابر رقیبان جهانی است. متحدانی مانند کانادا، مکزیک و اتحادیه اروپا تعرفه‌های دونالد ترامپ را در سازمان تجارت جهانی به چالش کشیده و اعلام کرده‌اند فلزات آنها هیچ تهدیدی برای امنیت ملی آمریکا ایجاد نمی‌کند. این کشورها با تعرفه‌های تلافی جویانه به آمریکا پاسخ داده‌اند و باعث شده‌اند دولت ترامپ شکایت خود علیه آنها را در سازمان تجارت جهانی مطرح کند.
اکنون این گروه تجاری جهانی در موقعیت دشواری قرار گرفته و ناچار است حکمی صادر است که مشکلاتی را در پی خواهد داشت.
هر گونه تصمیمی ممکن است سازمان تجارت جهانی را که آمریکا در سال ۱۹۹۵ به تاسیس آن به عنوان مجمعی برای حفظ جریان آزاد تجارت در سراسر جهان کمک کند، باطل کند. حکم علیه دولت ترامپ باعث خواهد شد آمریکا این گروه را ترک کند اما جانبداری از ادعای امنیت ملی آمریکا نیز قدرت این سازمان را به شدت مخدوش خواهد کرد و باعث می‌شود کشورهای دیگر نیز با اشاره به منافع ملی خود، مقررات آن را در موضوعاتی مانند مالکیت معنوی، استانداردهای محیط زیستی یا یارانه‌های زراعی نادیده بگیرند.
روفوس یرکسا، رییس شورای ملی تجارت خارجی و معاون سابق مدیرکل WTO در این باره چنین گفت: اگر آمریکا مقررات سیستم WTO را بازنویسی کند تا بگوید می‌توانید هر آنچه که می‌خواهید به نام منافع امنیت ملی انجام دهید، در این صورت باید آماده باشیم هر کشوری در دنیا با تعریف جدیدی از منافع امنیت ملی حساس خود پیش بیاید.
روز جمعه که ترامپ تصمیم گرفت تعرفه‌های واردات فولاد و آلومینیوم از ترکیه را دو برابر کند، دولت آمریکا دوباره به ادعای امنیت ملی استناد کرد. ویلبر راس، وزیر بازرگانی آمریکا در بیانیه‌ای اظهار کرد صادرات این فلز به آمریکا به حد کافی کاهش نیافته تا تهدید متوجه امنیت ملی را رفع کند و افزایش تعرفه‌ها روی واردات ترکیه این تهدید را کاهش خواهد داد.
روبرتو آزودو، مدیرکل فعلی سازمان تجارت جهانی اظهار کرد اگرچه‌این گروه درباره شکایت‌ها علیه تعرفه‌های فلزات دولت ترامپ بی‌طرفانه داوری خواهد کرد اما هر گونه تصمیمی در خصوص چنین موضوع سیاسی حساسی ممکن است تنش‌های زیان باری را در این گروه‌ایجاد کند.
ترامپ پیش از این از قدرت سازمان تجارت جهانی به اشکال مختلف از جمله انتقاد علنی از این گروه به عنوان یک “فاجعه” که نسبت به آمریکا “بسیار غیرمنصفانه” بوده، کاسته است.
آمریکا همچنین به انتصاب اعضای جدید برای بخش داوری سازمان تجارت جهانی اعتراض کرده که چنین اقدامی ممکن است توانایی این گروه برای حل و فصل اختلافات را فلج کند.
تا سپتامبر گروه داوران سازمان تجارت جهانی که معمولا هفت عضو دارد تنها ۳ عضو خواهد داشت که حداقل لازم برای صدور احکام است. اگر آمریکا همچنان از موافقت با انتصاب اعضای جدید امتناع کند، با اتمام مهلت خدمت اعضای فعلی، تا پایان سال تنها یک عضو در گروه داوری باقی خواهد ماند.
رابرت لایتیزر، نماینده تجاری آمریکا در دسامبر اظهار کرده بود که سازمان تجارت جهانی موسسه مهمی است اما از نظر ما، چالش‌های جدی وجود دارد.
در این بین دولت ترامپ از این نهاد برای کمک به پیشبرد جنگ‌های تجاری خود استفاده می‌کند.
دولت آمریکا در ده‌ها مورد مشارکت کرده و شکایت‌هایی را علیه عملکردهای تجاری چین، اتحادیه اروپا، مکزیک و سایر کشورها تنظیم کرده است. مقامات آمریکایی همچنین اظهار کرده‌اند مایلند این سازمان بهبود پیدا کند اما جزییات چندانی مطرح نکرده‌اند. همچنین آمریکا، اتحادیه اروپا و ژاپن سرگرم کار روی اسنادی هستند که مقررات در زمینه یارانه‌ها و شرکت‌های دولتی را که با مد نظر قرار دادن چین طراحی شده است، سخت گیرانه‌تر می‌کند.
ترامپ و مشاورانش استدلال می‌کنند که آمریکا با حضور در یک سیستم مبتنی بر مقررات، بخشی از مزیت‌های خود به عنوان بزرگترین اقتصاد جهان را از دست داده است. آنها مزایای بیشتری در مذاکره تک به تک با کشورهای دیگر می‌بینند.
چنین رویکردی زنگ خطر را برای متحدان آمریکا به صدا درآورده که بدون نهادی که بتواند به قراردادهای تجاری کمک کرده و اختلافات تجاری را حل کند، دنیا به سیستمی بازخواهد گشت که در آن بزرگترها و قوی‌ترها قانون وضع می‌کنند.
دولت ترامپ کشورهای دیگر را تشویق کرده تا در اعمال تعرفه روی واردات فولاد و آلومینیوم از بهانه مشابه امنیت ملی استفاده کنند. واشنگتن در اواخر ژوییه در پرونده شکایت اوکراین از روسیه به دلیل محدودیت‌های ترانزیت که صادرات اوکراین را کاهش داده است، از روسیه حمایت کرد. روسیه مانند آمریکا مدعی است سازمان تجارت جهانی حق ندارد تا آنچه که این کشور یک موضوع امنیت ملی به حساب می‌آورد را بررسی کند.
اقتصاددان‌ها همچنین این ادعای دولت ترامپ مبنی بر اینکه در سازمان تجارت جهان به شکل غیرمنصفانه‌ای با آمریکا برخورد شده است را زیرسوال برده‌اند. آمریکا بیش از هر عضو دیگری در ۲۲ سال گذشته به این گروه شکایت برده است و طبق اعلام دولت ترامپ در فوریه، میانگین پرونده‌های شکایتی که آمریکا در آنها پیروز شده است از میانگین جهانی بالاتر بوده است.
بر اساس گزارش نیویورک تایمز، دولت ترامپ نخستین دولت آمریکایی نبوده که منتقد سازمان تجارت جهانی بوده است. یک توافق عمومی در میان اعضای این گروه وجود دارد که سازمان تجارت جهانی به شدت به اصلاحات نیاز داشته و اکثر کشورهای عضو تصدیق می‌کنند که سیستم قضاوت ناکارآمدی دارد.