رییس کمیته محیط زیست شورای اسلامی شهر تهران با بیان اینکه محیط زیست شهر تهران مظلوم است و در این شهر با وجود برخی از پشتیبانی‌ها هنوز با ضعف ساختاری در حوزه محیط زیست مواجه هستیم، تاکید کرد: امروز در شهر تهران اقدامات و روندهای کلانی در حال رخ دادن است که بر وضعیت آلودگی هوا در آینده اثرات نوظهوری خواهد داشت .
سید آرش حسینی میلانی در گفت‌وگو با ایسنا، در تشریح آخرین اقدامات شورای اسلامی شهر تهران و به صورت ویژه کمیسیون سلامت این شورا در حوزه مقابله با آلودگی هوا و داشتن هوای پاک، گفت: 29 دی ماه، روز هوای پاک با هدف ایجاد حساسیت در بین اقشار مختلف جامعه مهمترین مناسبت محیط زیستی سال است. از آنجایی هم که راهکار مناسب کاهش آلودگی هوا، مشارکت مردمی و افزایش هماهنگی بین بخشی است، این روز می‌تواند عامل مهمی در ایجاد مشارکت و هماهنگی بین بخشی برای مقابله با آلودگی هوا باشد.
وی با تاکید بر اینکه مبارزه با آلودگی هوا و کنترل آن فرایندی مستمر است و مربوط به تنها امروز و فردا نیست، اظهار داشت: آلودگی هوا به شکلی در شهرهای بزرگ همیشه به عنوان دغدغه محسوب می‌شود و به همراه موضوع ترافیک، مهمترین چالش شهر تهران براساس نظرسنجی‌های انجام شده است. در برخی شهرهای بزرگ که موضوع آلودگی هوا را به نقطه‌ای قابل قبول رسانده بودند، امروز مجددا با این پدیده مواجه شده‌اند که می‌توان از تحول شرایط کار و فعالیت، تغییر شرایط اقلیمی به عنوان عوامل بروز و تقویت این معضل نام برد.
این عضو شورای شهر تهران با بیان اینکه در راستای بررسی موضوع آلودگی هوا در شهر تهران در قالب برنامه سوم توسعه، مطالعات خوبی به شکل مطالعات پشتیبان این برنامه تحت عنوان آینده‌پژوهی و به صورت گزارش‌های مستقلی انجام شده است، تصریح کرد: این مطالعات که سناریوهای افق 1410 را نشان می‌دهند و می‌تواند یکی از سندهای مناسب برای نمایش چشم‌اندازهای شهر تهران باشد.
حسینی میلانی ادامه داد: یکی از موارد مهمی که در این سند به عنوان روندهای کلان در شهر تهران مطرح شده، این است که ما در کلانشهر تهران با خشکی هوا و خشکسالی مواجه خواهیم بود و این پدیده در قالب گرمایش زمین و خشکسالی قابل طرح و بررسی است.
برنامه‌ریزی برای مقابله با بحران آلودگی هوا باید همین امروز آغاز شود
وی با بیان اینکه موضوع گرمایش زمین و خشکسالی یک اثر جهانی خارج از کنترل دولت‌ها و شهروندان است و تمام دنیا درگیر آن هستند، خاطرنشان کرد: در شرایطی که جزیره گرمایی در تهران در حال گسترش یافتن است، باید تاب‌آوری شهر را در برابر آن افزایش دهیم و بی‌تردید این مسئله در آینده، از اهمیت بیشتری برخوردار خواهد بود که ضروری می‌سازد از امروز برنامه‌ریزی و اقدامات عملی را برای مقابله با بحران آلودگی هوا و گرمایش در آینده آغاز کنیم.
رییس کمیته محیط زیست شورای اسلامی شهر تهران بررسی انتشار آلاینده‌ها در منطقه شهری کرج – تهران را یکی دیگر از موضوعات مهم شناسایی شده در مطالعات پشتیبان برنامه پنج ساله سوم شهر تهران در حوزه محیط زیست و آلودگی هوای شهر تهران خواند و ابراز داشت: تاکنون همیشه در حوزه آلودگی هوا تنها متوجه شهر تهران بودیم اما امروز منابع آلاینده تاثیرگذار بر شهر تهران فراتر از محدوده شهر بوده و شامل کرج، ورامین و… نیز می‌شود، چراکه آنها هم رشد و توسعه پیدا کرده‌اند. متعاقب با رشد و گسترش این شهرها آلودگی هوا نیز افزایش یافته به و به تهران تسری یافته و منتقل شده‌اند. البته نمونه این پدیده در دیگر شهرهای بزرگ دنیا نیز قابل مشاهده است.
رشد 24 درصدی مراجعه شهروندان برای اخذ معاینه فنی
وی به تاثیر معاینه فنی بر کاهش آلودگی هوا اشاره و بیان کرد: در مراجعات شهروندان برای اخذ گواهی معاینه فنی در سال جاری نسبت به سال قبل، افزایش 24 درصدی را شاهد هستیم که این دستاورد بزرگی قلمداد می‌شود که از یک میلیون و 184 هزار مراجعه به یک میلیون و 467 هزار مراجعه رسیده‌ایم. در حقیقت این موضوع نشان داد که با فرهنگ‌سازی و تکمیل ضمانت اجرایی می‌توان کار مثبت انجام داد.
سخنگوی کمیسیون سلامت، محیط زیست و خدمات شهری شورای اسلامی شهر تهران با بیان اینکه بی‌تردید اخذ معاینه فنی برای کاهش آلودگی هوا کافی نیست، یادآور شد: اخذ معاینه فنی، یکی از عناصر در مسیر کاهش آلودگی هوا است. عنصر مهم دیگر در این موضوع، سرمایه‌گذاری در بخش حمل و نقل عمومی است که می‌طلبد شبکه مترو تکمیل شود و افزایش ظرفیت حمل و نقل مسافر از دو میلیون سفر نفر در روز به هفت میلیون سفر نفر در روز محقق شود.
حسینی میلانی افزود: البته تکمیل شبکه ریلی و سایر اقدامات نیازمند سرمایه‌گذاری قابل توجهی است و حدود 7500 میلیارد تومان برآورد مالی اولیه بوده که در سال گذشته تخمین زده شده است. این برآورد از سوی شهرداری به مجلس هم با عنوان گزارش مقابله با آلودگی هوای شهر تهران داده شده و بسیاری بخش‌ها از جمله توسعه و تکمیل ناوگان ریلی و نوسازی ناوگان اتوبوسرانی در آن دیده شده است.
دولت سهمش را توسعه حمل و نقل عمومی پرداخت کند
وی با یادآوری نقش دولت در توسعه حمل و نقل عمومی شهر تهران عنوان کرد: بی‌تردید بخشی از این سرمایه‌گذاری برعهده دولت است و دولت مرکزی باید سهم خود را پرداخت کند. بخشی دیگر هم برعهده شهرداری است که باید بخشی از سهم خود را با مشارکت شهروندان پرداخت کند.
این عضو شورای اسلامی شهر تهران تغییر نگرش‌ها و ارزش‌ها را یکی دیگر از راهکارهای مهم و اساسی در مسیر کاهش آلودگی شهر تهران برشمرد و گفت: نباید این گونه باشد که امروز در تهران بین چهار تا پنج میلیون خودرو شخصی در تهران وجود داشته باشد. در گذشته متوسط سالانه افزایش تولید خودرو 100 هزار دستگاه بود اما این رقم امروز به 400 هزار دستگاه رسیده است. البته تعداد ناچیزی از خودروها هم از رده خارج می‌شوند اما سوال این است که روند افزایشی اضافه شدن خودروها به شهر تهران تا کجا می‌تواند ادامه داشته باشد؟
حسینی میلانی اضافه کرد: این مسئله در شرایطی است که خودروهای قدیمی هم به دلیل اینکه بیمه پشتیبانی نمی‌کند، در چرخه حمل و نقل شهر باقی می‌مانند. وضعیت اقتصادی نیز به گونه‌ای است که خودرو به کالایی با ارزش افزوده تبدیل شده که می‌توان آن را نقد کرد و با توجه به رشد تورم به فروش رساند.
لزوم تغییر نگرش خودرو محور در تهران
وی با تاکید بر اینکه باید نگرش خودرومحور در تهران به نگرش انسان‌محور تغییر کند، اظهار داشت: کمپین “سه‌شنبه‌های بدون خودرو” که توسط شهردار تهران به درستی جدی گرفته شده، به نوعی فرهنگ‌سازی در جهت تغییر نگرش خودرومحور در کلانشهر تهران است که می‌تواند فرهنگ مناسبی را در تهران ایجاد کند. این اقدام از سوی شهردار تهران جای تقدیر بسیاری دارد هرچند که برخی منتقدان هم اعلام می‌کنند فاصله زیادی وجود دارد تا تهران به یک شهر انسان‌محور تبدیل شود به دلیل اینکه اساسا ساختار گسترش این شهر مبتنی بر خودرو بوده و قیمت پایین سوخت نیز این موضوع را تشدید کرده است.
شاهد آلاینده‌های نوظهوری هستیم که دستگاه‌های اندازه‌گیری آنها را در تهران نداریم
رئیس کمیته محیط زیست و خدمات شهری شورای اسلامی شهر تهران گام دیگر در مبارزه با آلودگی هوا را سرمایه‌گذاری و تجهیز دانش مقابله با آلودگی هوا دانست و تصریح کرد: باید در مورد پایش آلودگی هوا خود را به‌روز کنیم. امروز تهران از تعداد ایستگاههای خوبی برخوردار است اما تنها پنج یا شش آلاینده را بیشتر اندازه‌گیری نمی‌کند در حالی که ما شاهد آلاینده‌های نوظهوری هستیم که دستگاه‌های اندازه‌گیری آنها را در تهران نداریم و ضروری است آنها را اندازه‌گیری و مورد پایش قرار دهیم چراکه در سلامتی شهروندان تهرانی تاثیرگذار است.
حسینی میلانی با اشاره به ساخت و سازهای بی‌رویه و گسترده در روددره‌های تهران خاطرنشان کرد: باید دانش و اطلاعات امروز جزئی‌تر شود؛ برای مثال درست است که تهران توپوگرافی بسته‌ایی دارد و کوه‌ها اجازه تخلیه آلودگی به جریان باد غالب را نمی‌دهند اما همین کوه‌های البرز کمک می‌کند تا تهویه تهران به شکل طبیعی از طریق روددره‌ها انجام شود یعنی جریان هوا از سمت کوه به به سمت تهران رفت و برگشت دارد اما ساخت و سازهای بی‌رویه در این کانال هوایی موجب کاهش این ظرفیت تهویه محلی شده است.
وی ادامه داد: مدل‌های گردش هوا در شهر از مسائل مهم فنی است که باید به آنها ورود پیدا کنیم، مطالعات دقیقی انجام دهیم و از کوچکترین ظرفیت‌های طبیعی شهر حفاظت کنیم.
سخنگوی کمیسیون سلامت، محیط زیست و خدمات شهری شورای اسلامی شهر تهران به پدیده جزیره گرمایی در تهران اشاره کرد و ابراز داشت: در شرایطی که به دلیل تغییرات اقلیمی، جزیره گرمایی در حال گسترش است، حفظ، صیانت و توسعه فضای سبز یکی از راه‌های مقابله با پدیده جزیره گرمایی است بنابراین ظرفیت باغات شهر تهران را در هیچ شرایطی نباید از دست بدهیم.
حسینی میلانی افزود: همچنین نیاز است در تنظیم مقررات در حوزه ارزیابی اثرات باغات تحقیقات کاملی انجام شود. باید موضوع ارزیابی‌های زیست محیطی و انعکاس خسارت‌های محیط زیستی پروژه‌های شهری در هزینه‌و فایده طرح‌ها محاسبه شده و جدی گرفته شود.
برآورد خسارت بهداشتی دو میلیاردی ناشی از آلودگی هوا از سوی بانک جهانی
وی با اشاره به حضور هیاتی از بانک جهانی به ایران بیان کرد: امسال هیات کارشناسی از بانک جهانی به ایران آمده بود. آنها عدد قابل توجهی معادل دو میلیارد و 500 میلیون دلار را به عنوان خسارت بهداشتی عنوان کردند. این رقم، خسارت بزرگی به شهر تهران است اما تاثیر آن در تصمیماتی که می‌گیریم، تا چه اندازه است؟ خسارت بهداشتی هرچند به رقمی مورد علاقه رسانه‌ها تبدیل شده اما در سیاست‌ها و تصمیم‌گیری‌ها بی‌تاثیر است در حالی که بر سلامت شهر تهران و هزینه‌های مرتبط با اقتصاد شهری اثرگذاری بسیاری دارد.
تاکید بر انجام ارزیابی «زیست محیطی» قبل از انجام پروژه‌های شهری
این عضو شورای اسلامی شهر تهران با تاکید بر انجام ارزیابی‌های زیست محیطی در انجام پروژه‌های بزرگ عمرانی در شهر، یادآور شد: پروژه بزرگ مقیاسی در تهران ساخته می‌شود که حجم زیادی تقاضای سفر ایجاد می‌کند و آلودگی به همراه دارد. به این ترتیب شهروندانی که در محدوده این پروژه قرار دارند، از نظر بهداشتی خسارت می‌بینند. تصمیم‌گیران مجوز ساخت و ساز می‌دهند اما تبعات منفی خسارت بهداشتی برای این تصمیم گیران اساسا مطرح نیست . در تعیین هزینه و فایده پروژه‌ها، باید ارزیابی‌های محیط زیستی انجام شده و خسارت‌های بهداشتی در هزینه‌های محیط زیستی محاسبه شود.
حسینی میلانی اضافه کرد: بسیاری از پروژه‌های بزرگ توسط شورا و شهرداری‌ها در کشورهای دیگر بر اساس همین هزینه‌ها و ارزیابی‌های محیط زیستی ناشی از خسارت های بهداشتی رد شده است لذا باید این هزینه‌های محیط زیستی و خسارت‌های بهداشتی را شفاف کرد.
فیلتر دوده؛ از واکنش به انتقادات تا نظرات کارشناسی مختلف
وی با رد برخی انتقادات نسبت به عملکرد اعضای شورا درخصوص برخورد شعاری با حوزه محیط زیست شهر تهران و انتقادات درباره فیلتردوده اتوبوس‌ها و عدم اختصاص بودجه به این کار عنوان کرد: کمیسیون حمل و نقل شورای شهر تهران به دنبال تحقق TOD در تهران است، یعنی یک خیابان کامل ایجاد شود که تمامی مدهای حمل و نقلی در آن وجود داشته باشد و در حقیقت، سهم فراموش شده سایر مدهای حمل و نقلی از بخش خودرومحور بازپس گرفته شود. این یک رویکرد عادلانه و کاملا محیط زیستی است.
رئیس کمیته محیط زیست شورای اسلامی شهر تهران با بیان اینکه نظرات کارشناسی متفاوتی درباره نصب فیلتر دوده روی اتوبوس‌های درون شهری وجود دارد، گفت: کمیسیون حمل و نقل شورا اعتقاد دارد با توجه به فرسودگی موجود در ناوگان اتوبوسرانی به صرفه و صلاح شهر نیست که فیلتر دوده نصب شود اما بحث ما با دوستان این بود که باید برآوردی انجام شود تا هزینه نصب این فیلترها از ابعاد اقتصادی و محیط زیستی مورد سنجش قرار گرفته و اثربخشی آنها بررسی شود. چون ابهامات جدی در این زمینه وجود داشت بنابراین کارگروه الودگی هوا در کمیته محیط زیست شورا در حال بررسی موضوع است تا پاسخ مشخصی برای این سوالات داده شود.
حسینی میلانی ادامه داد: روزی که این موضوع در شورا مطرح شد، توضیحات شهرداری برای اعضای شورا قانع کننده نبود. در حالی که ممکن است ارائه گزارشی دقیق‌تر روی اعضا اثرگذارتر باشد و شورا قانع شود.
وی با بیان اینکه در برنامه سوم توسعه نیز مقرر شده است سنجش اثرگذاری فیلتر دوده در پایانه‌های سطح شهر تهران بررسی شود، اظهار داشت: باید محل تامین هزینه این فیلترها مشخص شود. بخشی از اتوبوس‌ها متعلق به شهرداری است و این هزینه را شهرداری می‌دهد اما بخش دیگر متعلق به بخش خصوصی است و اگر قرار است هزینه فیلترها تماما بر عهده راننده قرار گیرد- که امروز در شرایط اقتصادی فعلی برای تامین لاستیک ماشین خود با مشکل بسیار مواجه است – ، من به عنوان یک عضو شورا مخالف انتقال تمام این هزینه سنگین به رانندگان زحمتکش هستم.
سخنگوی کمیسیون سلامت، محیط زیست و خدمات شهری اضافه کرد: باید تمامی جنبه‌های این موضوع از قبیل مسائل صنفی، اقتصادی، محیط زیستی و… مورد بررسی قرار گیرد، ابعاد اجتماعی، اقتصادی و سیاسی با هم در نظر گرفته شده و بعد تصمیم‌گیری شود اما بی‌تردید حاشیه‌سازی‌ها کمکی به حل مسئله نخواهد کرد. باید اجازه دهیم در فضایی منطقی و پس از انجام مطالعات لازم تصمیم‌گیری صحیح انجام شود.