دنیای اقتصاد : شاخص کل بازار سهام در معاملات روز گذشته با جهش ۱۰۷۶ واحدی توانست برای اولین بار در تاریخ خود وارد کانال ۹۲ هزار واحدی شود. خوش‌بینی سهامداران نسبت به تعدیل مثبت سودآوری شرکت‌های پالایشی، سیگنال‌های مثبت از بازارهای جهانی و همچنین آرامش در فضای سیاست خارجی مهم‌ترین دلایل جهش یک پله‌ای شاخص کل در معاملات دیروز به‌شمار می‌رود. به این ترتیب بازدهی نماگر اصلی بازار سهام به ۲۰ درصد رسید و این بازار توانست رتبه نخست جدول بازدهی بازارهای سرمایه‌گذاری کشور را به خود اختصاص دهد. در این میان بازار سکه و دلار با ثبت بازدهی به ترتیب ۲/ ۱۶ و ۴/ ۱۲ درصدی در رتبه‌های بعدی قرار گرفتند. بازدهی بازار پول نیز با احتساب نرخ سالانه ۱۵ درصدی به حدود ۱۱ درصد رسید. در روزهای نخست آذر ماه سکه پیشتاز بازارها بود. در آن بازه زمانی به دلیل اینکه افزایش قیمت طلای جهانی و نرخ دلار، جهش قیمت سکه را توجیه نمی‌کرد، بسیاری از فعالان روند اصلاحی را برای این بازار پیش‌بینی کردند. در ادامه مطابق انتظارات همگام با کاهش اندازه حباب بازار سکه، بورس تهران تحت تاثیر چند عامل به تدریج فاصله بازدهی خود را از دیگر بازارها افزایش داد و رکورد‌های متعددی را به ثبت رساند.
بازدهی بورس 20 شد
دیروز شاخص کل بورس تهران با جهش ۱۰۷۶ واحدی توانست رکورد جدیدی را به ثبت برساند. رشد حدود۲/ ۱ درصدی نماگر اصلی بازار در جریان معاملات روز سه‌شنبه، فتح کانال ۹۲ هزار واحدی را برای نخستین بار پیش روی بازار سهام قرار داد. با توقف دماسنج بازار در سطح ۹۲ هزار و ۶۲۹ واحدی، بازدهی بورس از ابتدای سال جاری تا کنون به ۲۰ درصد رسید.
به این ترتیب بورس تهران گوی سبقت را از دیگر بازارهای سرمایه‌گذاری کشور ربود.بازار سکه و دلار به ترتیب با بازدهی ۲/ ۱۶ و ۴/ ۱۲ درصدی از ابتدای سال همراه بوده‌اند.بازدهی بازار پول (با احتساب نرخ سود سالانه ۱۵ درصدی حدود ۱۱ درصد بوده است.)آرامش نسبی در فضای سیاست خارجی، سیگنال‌های مثبت جهانی از رشد قیمت کالاهای پایه و خوش‌بینی معامله‌گران به تعدیل مثبت سودآوری پالایشگاهی‌‌ها سه موتور اصلی و مهم‌ترین محرک‌های رکوردشکنی بورس تهران محسوب می‌شوند.
تداوم رکوردشکنی شاخص سهام
همانطور که اشاره شد سه محرک دیروز جهش یک پله‌ای شاخص کل را به دنبال داشت. این رشد به‌طور عمده از جانب صنایع بزرگی همچون فلزی، معدنی و پالایشی صورت گرفت. رشد نسبتا مناسب قیمت کالا‌ها در بازارهای جهانی در شامگاه دوشنبه در کنار خوش‌بینی سهامداران به تعدیل مثبت سودآوری پالایشی فضای بورس را در گروههای مرتبط مثبت کرد. البته فضای مثبت در بیشتر نمادهای فعال در بازار سهام قابل مشاهده بود. به‌طوری‌که در کنار رشد شاخص کل بورس، شاخص هم‌وزن نیز با افزایش ۵۰ واحدی (معادل ۳/ ۰ درصدی) همراه شد. دو محرک مزبور در حالی به‌عنوان مهم‌ترین عوامل رشد قیمت سهام در جریان روز گذشته شناخته شد که به نظر می‌رسد با توجه به مواضع جدید سیاسی ترامپ، برآیند انتظار سهامداران درمورد برجام تهدید خاصی را متوجه بورس نمی‌داند. این موضوع نه تنها در پایداری افزایش قیمت در گروههای اصلی بازار قابل مشاهد بود، بلکه معامله‌گران با خرید سهام شرکت‌های سرمایه‌گذاری، اطمینان هرچه بیشتر خود به سرمایه‌گذاری در بازار را نشان دادند. این موضوع سبب شد تا روز گذشته نیز تداوم موج نقدینگی در بازار سهام قابل مشاهده باشد. بر این اساس روز گذشته ارزش کل معاملات همچنان در محدوده قابل‌توجهی قرار داشت. ارزش معاملات خرد سهام بالغ بر ۲۸۴ میلیارد تومان بود.
فرصت‌ها و تهدیدهای کنونی
جمع‌بندی عوامل مزبور نشان می‌دهد که بازار سهام همچنان جا برای رشد بیشتر دارد. بر این اساس امکان افزایش قیمت در دیگر گروههای فعال در بازار و همچنین رشد بیشتر شاخص کل بورس وجود دارد. اما این رشد مشروط به دلایلی از قبیل آرامش سیاسی و حفظ قیمت‌های کالای جهانی در سطوح فعلی خواهد بود. به عبارت دقیق‌تر در این شرایط باید به ریسک‌ها و فرصت‌های تاثیرگذار بر بازار توجه کرد؛ در این خصوص دو عامل خارجی از جمله قیمت‌های جهانی و مواضع سیاسی در قبال مردم به‌عنوان مهم‌ترین ریسک‌های بازار مطرح هستند. ضمن اینکه از سرگیری عرضه‌های اولیه در بازار سهام، رفع محدودیت‌های ساختاری معاملات سهام و طراحی و به‌کارگیری ابزارهای معاملاتی جدید می‌تواند به‌عنوان فرصت‌های جدیدی برای ورود نقدینگی به بازار سهام قلمداد شود.
ریسک سیاسی پیش روی بورس
در حالی مهلت ۶۰ روزه کنگره برای واکنش به عدم تایید برجام از سوی رئیس‌جمهوری آمریکا به پایان رسید که در این دوره کنگره در برابر عدم تایید برجام واکنشی نشان نداد. این موضوع مجددا تصمیم‌گیری را به سمت دونالد ترامپ باز‌می‌گرداند. در سناریو‌های مطرح شده برای تصمیم‌گیری درخصوص برجام خروج یک‌جانبه آمریکا از این موضوع مطرح است. احتمال وقوع این موضوع طبق نظرات و پیش‌بینی‌های صورت گرفته بسیار ضعیف ارزیابی شده است. این موضوع در گزارشی با عنوان «پایان مهلت برجامی کنگره» به تفصیل مورد بررسی قرار گرفته است. در بازار سهام نیز نسبت به برجام برآیند انتظارات مثبت است. این امر در جریان معاملات روزهای اخیر به وضوح دیده می‌شود. بر همین اساس می‌توان گفت رفع ریسک برجام می‌تواند موج دوم رشد قیمت سهام در بورس تهران را به وجود آورد. با این‌حال تا زمان اعلام نظر ترامپ درخصوص برجام باز هم آینده این توافقنامه نامعلوم ماند.
تمرکز بر نمادهای فلزی- معدنی
در معاملات روز گذشته عمده نمادهای فعال در گروه فلزی با رشد قیمت همراه شدند. به دنبال سیگنال‌های مثبت جهانی در معاملات شامگاه دوشنبه، جوی مثبت بر گروههای وابسته به این موضوع ایجاد کرد. بر این اساس فولادی‌ها همچنان در صدر این گروه قرار گرفتند. به‌طوری‌که روز گذشته فولاد مبارکه اصفهان به روند صعودی خود ادامه داد و با تاثیر ۲۱۶ واحدی خود بر شاخص کل بورس، بیشترین نقش را در رشد این نماگر داشت. در این میان سایر نمادهای فولادی نیز از این رشد بی‌بهره نبودند و با افزایش قیمت همراه شدند. گروه معدنی نیز با محوریت چادرملو و توسعه معادن و فلزات از دیگر صنایع مورد توجه در روز گذشته بود. به‌طوری‌که نه تنها با افزایش قیمت روبه‌رو شده و صف خرید را تجربه کردند، بلکه تاثیر مثبتی نیز بر شاخص کل داشتند. در این میان برخی فعالان تصمیم دولت درخصوص کاهش بهره مالکانه را به‌عنوان محرک رشد قیمتی نمادهای معدنی عنوان می‌کنند. گروهی دیگر نیز معتقدند که علت اصلی رشد قیمت سهام این شرکت‌ها، انتظار برای رشد قیمت فروش شمش داخلی است (قیمت فروش داخلی این شرکت‌ها تابعی از نرخ فروش شمش فولاد خوزستان در بورس کالا است). افزون بر این بررسی روند تغییر مالکیت‌های به ثبت رسیده در بازار دیروز نشان از آن دارد که ۲۷ میلیارد و ۸۰۰ میلیون تومان از نقدینگی از پرتفوی سهامداران حقوقی به سبد سهام حقیقی‌ها منتقل شده که حجم عمده این رقم به تغییر مالکیت‌های به ثبت رسیده در نمادهای فلزی – معدنی تعلق داشته است. به این ترتیب، خالص خرید حقیقی‌ها در نماد «ومعادن» به حدود ۶ میلیارد و ۲۰۰ میلیون تومان رسیده است. خریدهای پرحجم سهامداران خرد در دو نماد فولاد مبارکه و فولاد خوزستان نیز سبب شد تا خالص تغییر مالکیت در این دو نماد به ترتیب به ۶/ ۴ میلیارد تومان و ۳/ ۳ میلیارد تومان برسد.
پالایشی‌ها بر مدار مثبت
گروه پالایشی نیز از دیگر صنایع مورد توجه بازار در جریان معاملات روز گذشته بود. این توجه هم از سوی عوامل خارجی و هم داخلی نشات گرفت. رشد قیمت نفت در بازارهای جهانی در کنار ادامه رشد نرخ ارز مبادله‌ای از عوامل اثرگذار بر روند قیمتی این گروه است.این دو عامل رشد سودآوری آتی این شرکت‌ها را نیز به دنبال خواهد شد. ضمن اینکه در بازار داخلی نیز با توجه به انتشار گزارش‌های عملکرد ۶ ماهه از برخی نمادها، انتظار برای گزارش‌دهی این نمادها به پایان رسید.بر این اساس رشد قیمت نمادهای پالایشی به دنبال توقف نماد پالایش نفت اصفهان در معاملات دیروز و توقف پالایش نفت شیراز و لاوان در جریان معاملات روز دوشنبه آغاز شد. در این میان «شپنا» گزارش عملکرد ۶ ماهه خود را برای نیمه نخست سال جاری با تعدیل مثبت ۴۹ درصدی سودآوری منتشر کرد. به این ترتیب، پیش‌بینی سود هر سهم شرکت برای سال مالی منتهی به پایان اسفندماه ۹۶ به‌طور خالص مبلغ ۸۹۴ ریال پیش‌بینی شد. در این میان «شپنا» در نیمه نخست سال موفق به پوشش ۴۲۲ ریالی معادل ۴۷ درصدی از این رقم شد.
همچنین در حالی شنیده‌ها حاکی از تعدیل سودآوری چشمگیر دو پالایشگاه نفت لاوان و شیراز بود که در این میان عصر دیروز «شراز» صورت مالی عملکرد ۶ ماهه خود را با تحقق سودآوری ۱۱۱۱ ریالی در نیمه نخست سال اعلام کرد. به این ترتیب توانست ۹۲ درصد از بودجه سال مالی منتهی به پایان اسفندماه ۹۶ را پوشش دهد، ضمن اینکه پیش‌بینی مزبور در مقایسه با مدت مشابه سال قبل(نیمه نخست سال ۹۵) ۸۵۰ درصد رشد نشان می‌دهد. اما هنوز این شرکت گزارش پیش‌بینی سود هر سهم خود را برای سال مالی جاری بر اساس عملکرد ۶ ماهه ارائه نکرده است و باید در روزهای آتی در انتظار این گزارش و به دنبال آن در صورت تعدیل بالای ۲۰ درصدی، گزارش شفاف‌سازی آن باشیم تا نماد مزبور بازگشایی شود. این تعدیل‌ها و گزارش‌های ارسالی از سوی پالایشی‌ها سبب شده است تا فعالان بازار انتظار تعدیل مثبت در دیگر نمادهای پالایشی همچون «شتران» و «شبریز» داشته باشند. بر همین اساس تقاضا برای این نمادها در بازار دیروز شدت گرفت. «شتران» معاملات دیروز را با صف خرید بیش از ۴ میلیون سهمی به پایان رساند. این مساله سبب شد تا گروه پالایشی به‌عنوان یکی از فعال‌ترین صنایع دیروز شناخته شود که با استقبال از سوی سهامداران حقیقی همراه شد. در مجموع گروه پالایشی خالص خرید ۱۰ میلیارد تومانی به نفع حقیقی‌ها را ثبت کرد. در این میان تغییر مالکیت ۲ میلیارد تومانی در نماد «شبندر» و در مسیر حقوقی به حقیقی به ثبت رسید. خالص خرید حقیقی‌ها در نماد «شتران» نیز به ۳/ ۱ میلیارد تومان رسید.
تداوم استقبال از «های وب»
نماد معاملاتی داده‌گستر عصر نوین نیز دیروز همچنان در کانون توجه معامله‌گران قرار گرفت. به این ترتیب، «های وب» با افزایش تقاضا از سوی فعالان بازار بار دیگر تا سقف بازه نوسان قیمتی روزانه رشد کرد. طی معاملات این روز صف خرید، شدت بیشتری یافت. به‌طوری‌که در پایان معاملات صف خرید آن به بیش از ۲۰ میلیون سهم رسید. ضمن آنکه روز گذشته بیش از ۵۸ میلیون سهم «های‌وب» در میان سهامداران داد‌و‌ستد شد و ارزش کل این مبادلات به ۳۵ میلیارد تومان رسید. به این ترتیب شاخص گروه اطلاعات و ارتباطات با لیدری «های‌وب» توانست بازدهی حدود ۴ درصدی را کسب کند. همچنین روز گذشته معامله‌گران حقوقی تمایل زیادی به خرید این سهم نشان دادند و این امر به تغییر مالکیت ۲میلیارد و ۶۰۰ میلیون تومانی در این نماد از مسیر حقیقی به حقوقی منجر شد.