دنیای‌اقتصاد : عارضه‌یابی و پایش طرح جامع فولاد در دومین نشست کمیته راهبردی «دهمین همایش و نمایشگاه چشم‌انداز صنعت فولاد و معدن ایران با نگاهی به بازار» از سوی متولیان دولتی و فعالان بخش خصوصی مورد توجه قرار گرفت. در این نشست فعالان معدنی اعلام کردند: در شرایط کنونی باید طرح جامع فولاد بار دیگر مورد بازنگری قرار گیرد تا مشخص شود که چه میزان اهداف پیش‌بینی شده در آن محقق شده است.
پایش طرح جامع فولاد
رفع موانع صادراتی از دیگر مواردی است که فعالان این بخش در این نشست بر آن تاکید داشتند. فعالان این بخش معتقدند دست‌‌اندازهای صادراتی تنها از طریق بازکردن زنجیر‌‌های قوانین و کاهش تورم مقررات مرتفع خواهد شد و در این زمینه باید دولت پا به میدان گذاشته و با بازکردن برخی گره‌ها شرایط را برای تدوین یک استراتژی بلندمدت در بخش تولید و صادرات فراهم کند تا از این مسیر شرایط برنامه‌ریزی برای تولیدکنندگان این بخش فراهم شود. از سوی دیگر فعالان این بخش خواستار بازنگری در طرح جامع فولاد با توجه به شرایط جدید شدند؛ چراکه بسیاری از موارد پیش‌بینی شده در این طرح ابتر مانده و هنوز به مرحله اجرا درنیامده است. بر این اساس، علیرضا بختیاری، مدیرمسوول گروه رسانه‌ای «دنیای اقتصاد» از فعالان و حاضران در این نشست خواست چالش‌ها و مشکلات موجود در این صنعت را واکاوی کنند. آنچه بیش از همه در این نشست از سوی متولیان این بخش مورد توجه قرار گرفت در برگیرنده دو موضوع رفع موانع صادراتی و عارضه‌یابی طرح جامع فولاد بود. براساس موارد مطرح شده از سوی فعالان دولتی و بخش خصوصی حاضر در این نشست، فراهم نبودن زیرساخت‌های مورد نیاز برای بخش صادرات از جمله نبود امکانات مورد نیاز در بنادر و خطوط راه آهن موجب شده تا صادرات با چالش‌های بسیاری دست و پنجه نرم کند. در ابتدای این نشست، مصطفی موذن‌زاده با اشاره به اینکه نتایج طرح جامع باید در این همایش ارزیابی شود، عنوان کرد: طرح جامع با افق ۱۴۰۴ تدوین و طراحی شده و با توجه به اینکه به این افق نزدیک شده‌ایم، باید عارضه‌یابی این طرح در دستور کار قرار گیرد تا مشخص شود تا چه میزان موارد پیش‌بینی شده در این طرح اجرایی شده است. به گفته موذن‌زاده، پس از عارضه‌یابی باید در صورت نیاز، بازنگری این طرح را در دستور کار قرار داد.
در ادامه این نشست رضا اشرف سمنانی، مشاور مدیرعامل شرکت میدکو به کمبود سنگ آهن اشاره کرد. به گفته اشرف سمنانی، در زنجیره تامین مواد اولیه باید از حالت جزیره‌ای خارج شویم، چرا که مشکلات این صنعت به کل زنجیره باز‌می‌گردد و باید در این خصوص کل زنجیره مورد ارزیابی قرار گیرد. اظهار نظری که بهرام شکوری رئیس کمیسیون معادن و صنایع معدنی اتاق بازرگانی ایران با رد آن، گفت: درخصوص تامین مواد اولیه مواردی که مطرح می‌شود چندان صحیح نیست و مشکلاتی که به آن برمی خوریم در اصل سیاست‌های غلطی است که اجرایی می‌کنیم. به گفته شکوری، ما بحران در مواد اولیه نداریم و بیش از همه با بحران در برنامه‌ریزی و مدیریت مواجه هستیم و باید راهکاری برای این دو مشکل در نظر گرفت.
شکوری در ادامه با اشاره به اینکه گفته می‌شود نباید صادرات برخی از مواد معدنی را داشته باشیم، کاملا صحیح است، گفت: اما این نکته را باید در نظر گرفت که ما در حال حاضر در برخی از مواد معدنی مازاد تولید داریم و این مازاد یا باید از سوی دولت خریداری شود یا اینکه صادر شود و اعمال محدودیت بدون در نظر گرفتن راهکار، مشکلات بسیاری را برای تولید به وجود می‌آورد. به گفته شکوری، در صورتی که مصرف داخلی فولاد را ۳۴ میلیون تن و صادرات از سواحل جنوب را ۸/ ۹ میلیون تن در نظر بگیریم ما برای ۲۵ سال سنگ آهن داریم. اگر میزان مصرف داخلی را ۲۶ میلیون تن با صادرات ۱۸-۱۷ میلیون تن از سواحل جنوب پیش‌بینی کنیم تا ۳۵ سال آینده سنگ آهن خواهیم داشت و در صورتی که این میزان را با توجه به شرایط فعلی در نظر بگیرم تا ۱۹ سال آینده سنگ آهن خواهیم داشت.
شکوری در ادامه به گزارشی از مرکز پژوهش‌های مجلس در مورد روند صادرات سنگ‌آهن دانه‌بندی، کنسانتره و گندله سنگ‌آهن در ۵ ماه نخست سال ۱۳۹۸ اشاره کرد. بر اساس این گزارش، داده‌های این نهاد پژوهشی نشان می‌دهد میزان صادرات این مواد معدنی برابر با ۹/ ۷ میلیون تن بوده که بیش از ۴۰ درصد آن مربوط به صادرات کنسانتره است. میزان صادرات این مواد معدنی در ۵ ماه نخست سال ۱۳۹۷ حدود ۵/ ۵ میلیون تن بود که در سال ۱۳۹۸ نسبت به مدت مشابه سال قبل رشد ۴۳ درصدی داشته است. افزایش قیمت سنگ‌آهن و کنسانتره در دنیا و وجود شکاف قیمتی قابل‌توجه میان قیمت‌های صادراتی و داخلی، جذابیت صادرات سنگ آهن و کنسانتره را افزایش داد و در تابستان سال ۱۳۹۸، شرکت‌های فولادی با کاهش قابل‌توجه موجودی انبارهای مواد اولیه خود مواجه شدند. همین مساله موجب شد تا دولت اقدام به وضع عوارض ۱۰ تا ۳۰ درصدی برای صادرات انواع مختلف مواد معدنی کند.
علی پالیزدار قائم مقام مدیر عامل و عضو هیات مدیره شرکت مادر تخصصی توسعه معادن و صنایع معدنی خاورمیانه (میدکو) نیز با اشاره به اینکه کمبود مواد اولیه مزیتی برای تولید نخواهد داشت، عنوان کرد: در زنجیره فولاد باید اصل را بر تامین مواد اولیه قرار دهیم و این در حالی است که برای تولید فولاد ما در حال حاضر با کمبود کنسانتره مواجه هستیم.
با توجه به اینکه صادرات در مواجهه با چالش‌های بین‌المللی و داخلی یکی از محورهای اصلی این همایش است، علی شکرریز، مدیرعامل شرکت پارس دیبابنیان درباره آن گفت: اگر شبکه صادراتی کشور درست نباشد، تمام کارهایی که واحدهای تولیدی صادرات‌گرا انجام می‌دهند، موقتی خواهد بود. وی ضمن انتقاد از عملکرد متولیان صادراتی کشور در برابر مشکلات، پاسخگو بودن واحدهای تولیدی به مشتریان در مورد مشکل احتمالی محصول صادراتی را ضروری دانست. حامد سلطانی‌نژاد، مدیرعامل شرکت بورس کالای ایران به کارکرد اصلی بورس کالا اشاره کرد و گفت: فعالیت بورس کالا با فلزات شکل گرفته، اما ابزارهای آن به جای اینکه برای صنایعی چون فولاد استفاده شود، از طرف سایر صنایع به‌کار گرفته شده است. وی افزود: به‌طور مثال در حال حاضر معاملات گواهی سپرده کالایی در مورد محصول فولاد موفق نبود و ما این آمادگی را داریم که در همایش امسال این موضوع را بررسی کنیم.
محمد ابکاء، رئیس هیات‌مدیره شرکت مهندسی بین‌المللی فولاد تکنیک نیز بر بررسی عارضه‌های طرح جامع فولاد در همایش امسال تاکید کرد و گفت: وقتی ۳۶میلیون تن ظرفیت تولید فولاد خام داریم و فقط ۱۵ تا ۱۶میلیون تن تولید می‌شود، یعنی سرمایه ملی خوابیده است.
مهرداد اکبریان، رئیس انجمن تولیدکنندگان و صادرکنندگان سنگ آهن ایران با اشاره به اینکه در کنار طرح جامع فولاد، نقشه راه معدن و صنایع معدنی نیز تدوین شده است، گفت: با توجه به گذشت زمان باید طرح جامع به روزرسانی شود و مواردی که با نقشه راه در تضاد است، شناسایی شود. منصور یزدی‌زاده، مدیرعامل شرکت سهامی ذوب‌آهن اصفهان نیز در طرح جامع فولاد توجه به ظرفیت‌ها و روش تولید را ضروری دانست. به‌طور مثال در روش تولید باید روش کوره بلند را توسعه دهیم، اما کمتر مورد توجه قرار گرفته است. سیدحسین هاشمی از دیگر سخنرانان این نشست نیز گفت باید مباحث ۹ دوره برگزاری همایش چشم‌انداز صنعت فولاد و معدن را مرور کنیم تا این موضوع مشخص شود که چرا هنوز برخی از مشکلات از جمله تامین مواد اولیه حل نشده باقی مانده است. وی همچنین توجه به مباحث مربوط به زغال‌سنگ را در این همایش ضروری دانست و افزود: در این دوره همایش می‌توان از کشورهای موفق در زمینه توسعه صنعت فولاد که تمایل به حضور در ایران دارند دعوت کرد تا تجارب خود را ارائه کنند. مهدی کرباسیان نیز با بیان اینکه برگزاری متوالی همایش فولاد بر ذهنیت فعالان معدنی و سیاست‌گذاران موثر بوده، اظهار کرد: با توجه به اینکه برخی از مسائل صنعت فولاد، فراتر از حوزه تصمیم‌گیری وزارت صمت است، پیشنهاد می‌کنم که از دستگاه‌ها و نهادهای دیگر نیز برای شرکت در این همایش دعوت شود. به گفته وی، در حال حاضر معدن و صنایع معدنی از جمله محورهای اصلی سخنرانی مقامات مسوول است و این نشان می‌دهد که جایگاه این بخش مهم است.
جمشید ملارحمان مدیرعامل شرکت معدنی گل گهر نیز با اشاره به اینکه واگذاری‌ها باید به اهل صورت گیرد، عنوان کرد: یکی دیگر از مواردی که معادن با آن مواجه هستند به اخذ مالیات‌های کلان باز می‌گردد. درخصوص بحث کلان سیاست‌گذاری نیز موضوعی که مطرح است طرح جامع فولاد است که باید برای کامل شدن این طرح یک برنامه ۲۰ ساله دقیق برای بخش صادرات و واردات در نظر گرفت که بتوان به‌عنوان برنامه این صنعت از آن استفاده کرد.
خداداد غریب‌پور، معاون وزیر و رئیس هیات عامل سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران (ایمیدرو) در این نشست عنوان کرد: درخصوص فولاد یک حرکت پایه‌ای شروع شده که به بحث اکتشافات مربوط می‌شود. در حال حاضر ۴۰۰ هزار مترمربع اکتشاف داشته که ۶۰ هزار متر مربع آن به بخش خصوصی واگذار شده است. به گفته غریب‌پور کار اکتشاف زمان‌بر است اما ما گام‌های اولیه را در این زمینه برداشته‌ایم و کم‌کم وارد مرحله اکتشافات عمیق خواهیم شد. به گفته معاون وزیر و رئیس هیات عامل سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران (ایمیدرو) اقدام بعدی که صورت گرفته به راه‌اندازی ستاد فولاد باز‌می‌گردد که در این خصوص گام‌های اصلی برداشته شده است. غریب‌پور در ادامه با اشاره به فعال کردن ۴۰ معدن کوچک عنوان کرد: به معادن بزرگ اعلام کرده‌ایم که معادن کوچک اطراف خود را فعال کنند و امیدواریم تا پایان سال جاری معادن کوچکی که فعال خواهند شد به ۱۵۰ معدن برسند. جعفر سرقینی، معاون امور معادن و صنایع معدنی وزیر صنعت، معدن و تجارت نیز با اشاره به اینکه ما در این سال‌ها سعی کردیم که زنجیره فولاد در مسیر اصلی قرار گیرد، عنوان کرد: قرار گرفتن زنجیره در مسیر اصلی این امکان را به وجود می‌آورد تا شاهد ایجاد توازن در این بخش باشیم؛ روشی که باید از سوی مسوولان به‌صورت جدی پیگیری شود.
محورهای همایش
دهمین همایش و نمایشگاه چشم‌انداز صنعت فولاد و معدن ایران با نگاهی به بازار یکم و دوم بهمن ماه در مرکز همایش‌های صداو‌سیما برگزار می‌شود. سروش فولادچی، مدیر امور همایش‌های گروه رسانه‌ای «دنیای اقتصاد» در مورد برنامه‌ریزی برای برگزاری نشست تخصصی در این همایش، گفت: برگزاری سه نشست تخصصی با موضوع «سنگ‌آهن و فولاد، فرصت‌ها و تهدیدها»، «صادرات، چالش‌های داخلی و تحریم‌های بین‌المللی»، «بررسی مهم‌ترین مسائل روز صنعت فولاد و صنایع وابسته» از برنامه‌های پیش‌بینی شده این همایش است. وی همچنین «پایش طرح جامع فولاد بر اساس شرایط کنونی»، «صادرات در مواجهه با چالش‌های بین‌المللی و داخلی؛ استفاده از ظرفیت تهاتر»، «فروش داخلی؛ بورس کالا؛ مشکلات و راهکارها»، «برنامه عملیاتی احیا و فعال‌سازی معادن کوچک مقیاس؛ مسوولیت‌ها و اختیارات»، «بومی‌سازی و رونق تولید در صنعت فولاد»، «انرژی، آب، محیط زیست و اقتصاد چرخه‌ای در بهره‌وری صنایع فولاد و سنگ‌آهن»، «بهره وری، نوآوری و تکنولوژی؛ ارتباط موثر و کارآمد صنعت و دانشگاه و اثرات اقتصادی آن» را هفت محور همایش فولاد دانست. علاقه‌مندان برای کسب اطلاعات بیشتر درباره این همایش می‌توانند با شماره تلفن‌های ۴۲۷۱۰۱۸۰ و ۴۲۷۱۰۱۸۶ تماس بگیرند یا به وب‌سایت http://events.den.ir مراجعه کنند.